Parafia Jeżów Sudecki.

Kościół Świętego Michała Archanioła, kiedyś malowniczo położony pośród pól, teraz otoczony niemalże zewsząd zabudowaniami, staje się perłą architektury sakralnej. Brak wyczerpujących źródeł, które poprowadziłyby nas przez losy obiektu, ukazując przyczyny i przebieg zmian, którym ulegał na przestrzeni dziejów, utrudnia rozwianie wielu niejasności, które skrywa historia kościoła św. Michała Archanioła. Stare kroniki niemieckie i lakoniczne informacje są pełne domysłów. Brak ciągłości informacji utrudnia stworzenie spójnej historii kościoła, który budzi współcześnie coraz większe zainteresowanie, dzięki podjętym pracom renowacyjnym, które przywracają mu dawną świetność.
Pierwsze wzmianki o Jeżewie Sudeckim znajdujemy w dokumencie Bolka l, księcia świdnicko-jaworskiego, z 6.11.1299 roku. Miejscowość należy, więc do jednej z najstarszych osad w okolicy Jeleniej Góry. Posiadamy wiele informacji, które malują obraz dawnego Jeżowa, jako wsi ludnej i bogatej, zasobnej w złoża mineralne. Około 1515 roku we wsi ruszyła płuczkarnia złota. Przez cały XVI wiek prowadzono wydobycie złota i srebra, z różnym natężeniem i różnymi skutkami, ostatecznie wydobycie okazało się nieopłacalne. Z 1696 roku pochodzi wzmianka o założeni tu gwarectwa.
Źródła podają, że kościół został wzniesiony w 1574 roku. Podejrzewa się, iż powstał na miejscu innego kościoła, wzniesionego na obrzeżach wsi najprawdopodobniej przy budowie cmentarza dla ofiar dżumy. Uzasadnione zostaje także położenie obiektu, z jednej strony było to najdogodniejsze wyjście, aby uniknąć transportu zmarłych, z drugiej strony, miejsce pochówku było oddzielone polami od zabudowań i mieszkańców wsi. Początkowo nazywany był kaplicą, co świadczy o braku wieży. Opiekunem kościoła, zwanego pochówkowym, był Urząd Miasta Jeleniej Góry, sprawujący nad obiektem pieczę przez wiele wieków i decydujący o obsadzie kolejnych księży. Opisy źródłowe wskazują, że z kaplicy korzystały dwie parafie jeleniogórskie. Początkowo był świątynią protestancką, zbudowaną dzięki ofiarności ewangelickich mieszkańców, którzy byli w zdecydowanej większości w stosunku do nielicznych katolików. Możliwość wzniesienia kościoła przez protestancką większość otworzyła się, kiedy mieszkańcy Jeleniej Góry, jak i wsi stanęli po stronie reformacji. Źródła podają, że dopiero 18 lutego 1654 roku, podczas kontrreformacji, kościół został siłą odebrany miejscowym ewangelikom przez katolików. Był jeszcze wówczas nie w pełni wykończony i posiadał tylko jeden mały dzwon. Ewangelicy, zarówno z ówczesnego Grunaw jak i Jeleniej Góry, zostali na wiele lat pozbawieni swojej świątyni, pomimo że przeważająca większość ludzi zamieszkujących te ziemie była wyznania ewangelickiego.
Wówczas kaplica cmentarna stała się filią katolickiego kościoła parafialnego w Jeleniej Górze. Sytuację ewangelików zmieniła l września 1707 roku, konwencja z Altranstädt, która nie przywróciła im zabranych obiektów, ale na mocy jej postanowień wydano zezwolenie wybudowania przed miastem kościoła św. Łaski (obecnie Kościół Garnizonowy W. P. Podwyższenia Krzyża Świętego w Jeleniej Górze). Konwencja z Altranstädt nie gwarantowała jednak wolności wyznania. W kościele św. Michała nie było możliwości odprawiania ewangelickich Mszy Świętych, pochówki tolerowano tylko okazjonalnie. Źródła podają, że życie ewangelickiej parafii rozkwitło jeszcze raz około roku 1864. Okazją było utworzenie Katolicko-chrześcijańskiej parafii w Jeleniej Górze.

Opisy kronikarskie pozwalają na odtworzenie następującego obrazu cmentarnej kaplicy. Autor przekazuje, że jest to mała dwuosiowa budowla salowa, wzniesiona na planie prostokąta, zakończona sklepieniem stropowym i nakryta dwuspadowym dachem łupkowym. Na kalenicy stoi ośmioboczna sygnaturka, zwieńczona hełmem iglicowym, opierzona łupkiem. Portal okalający drzwi jest skromny i pochodzi z XVII wieku. Okna są umieszczone wysoko, zamknięte półkoliście i lekko rozglifione. To, które wychodzi na wschód jest półkoliste, prostopadłe do sklepienia, podzielone słupem w jego środkowej części. Natomiast okna na ścianie południowej są półkoliste i znajdują się w niszy. Ściana północna nie ma okien, od tej strony zbudowano zakrystię o sklepieniu krzyżowo-żebrowym. Na drzwiach do zakrystii widnieje data 1718. Ze stron północnej i zachodniej kościoła stoją podnośniki kolumnowe, podtrzymujące je drewniane kolumny, są wyjątkowo splecione. Na szczególną uwagę, zdaniem autora tekstu źródłowego, zasługuje drewniany, polichromiczny ołtarz. W jego środkowej części umieszczony jest wizerunek świętej Barbary, pod nim widnieje napis „S. Barbara, oraz pro nobis, anno 1660.” Data wskazuje na czas wzniesienia ołtarza, nad którym umieszczono skrót imienia Jezusa – IHS. Obraz przedstawiający Św. Barbarę znajduje się pomiędzy figurami św. Katarzyny i innej męczennicy Św. Agnieszki. Wizerunek Św. Michała znajduje się pomiędzy dwoma płaskimi figurami jezuickich świętych – Ignacego i Ksawerego. Opisane wyżej drewniane figury pochodzą z XVIII/XVIII w. Obecność tych figur świadczy o tym, że w owym czasie parafia jeleniogórska, sprawująca kuratelę nad cmentarną kaplicą, była w rękach jezuitów. Na drewnianej, polichromicznej ambonie z XVIII w. wykonanej w stylu renesansowym, umieszczono wizerunki czterech ewangelistów. W kościele znajduje się także drewniany, polichromiczny prospekt organowy z XVIII w. Cmentarz, na którym stoi kościół jest otoczony półkolistym murem kamiennym z drugiej połowy XVI wieku, wzdłuż którego rosną liczne tuje, nadające całości szczególnego uroku. Po południowej stronie cmentarza znajdował się pomnik wzniesiony dla Anny Rosiny Stumpe, urodzonej w Strupicach w 1776 roku, zmarła 21 marca 1823 roku. Statua kobiety górowała nad empirowym cokołem, na którym widniał obelisk z reliefem.

Sprawozdanie wizytacyjne z 1668 roku zawiera informacje o kościółku św. Barbary i św. Michała, w którym znajduje się ołtarz. Obiekt był wtedy w posiadaniu wsi Jeżów. Wówczas to właśnie, obiekt został poświęcony imionami świętych Barbary i Michała Od 1678 roku nazywa się kaplicą św. Barbary, a od dłuższego czasu kaplicą św. Michała. Źródła wskazują, że obiekt był remontowany między innymi w 1964 i 1970 r.

Teraz Kościół św. Michała Archanioła odzyskuje swój dawny blask, malowniczo położony, niemalże u stóp góry Szybowcowej przyciąga prostotą i urokiem. Pomimo, że ciągle pozostawał kościołem parafialnym, wykorzystywany był niemalże wyłącznie do pochówku zmarłych, celebrowano tam także Msze Święte w Dzień Zaduszny. Podjęte zabiegi renowacyjne tchnęły w obiekt nowe życie. Od kilku lat w każdą niedzielę odbywają się tam o godzinie 17.00 Msze Święte, na które przybywają nie tylko parafianie z Jeżowa Sudeckiego, ale także mieszkańcy Zabobrza, jednej z dzielnic Jeleniej Góry. Coraz więcej par decyduje się, aby właśnie w tym miejscu wypowiedzieć sakramentalne tak. Rokrocznie, 29. Września, w dzień liturgicznego wspomnienia św. Michała Archanioła, celebrowana jest tam parafialna Msza Święta odpustowa.