GÓRA ŚWIĘTEJ ANNY – ośrodek pielgrzymkowy położony na Śląsku Opolskim, w odległości 16 km od Strzelec Opolskich, w diecezji opolskiej.
Od wieków czcią wiernych otaczana jest tutaj gotycka figura św. Anny Samotrzeciej. Rzeźba została wykonana z drewna lipowego przez nieznanego artystę, prawdopodobnie w połowie XV w. Święta Anna przedstawiona jest w pozycji siedzącej z Maryją na lewej i Dzieciątkiem Jezus na prawej ręce. Figura znajduje się w głównym ołtarzu bazyliki. Potwierdzeniem kultu są liczne zgromadzone wokół figury wota.
Według tradycji w XII w. na górze, zwanej wówczas Górą św. Jerzego, istniała kaplica pod wezwaniem tego patrona. Później, przypuszczalnie na początku XV w., zastąpił ją drewniany kościół pw. św. Anny (źródła potwierdzają istnienie kościoła w 1516). Zapewne wiązało się to z silnym rozwojem kultu Świętej w całej ówczesnej Europie. Tylko na Śląsku w XIV i XV w. powstało 50 obiektów wzniesionych ku jej czci. Ważnym wydarzeniem w historii sanktuarium było przekazanie kościołowi przez Mikołaja Kochcickiego figury patronki wraz z relikwiami (między 1611 a 1630).
Na początku XVII w. przystąpiono do budowy kalwarii. Prace budowlane trwały od 1700 do 1709, budowę kaplic sfinansował hrabia Jerzy Adam Gaszyna (Adam von Gaschin lub de Gaschin), a projekt opracował Domenico Signo. Kalwarię tworzy zespół 3 kościołów i 37 kaplic składających się na tzw. stacje Drogi Męki Pańskiej oraz Dróżek Matki Bożej. Hrabia prosił oo. reformatów, aby przejęli opiekę duszpasterską nad kalwarią, ale oni odmówili. Kalwaria stopniowo zaczęła popadać w ruinę. Odrestaurowania kaplic podjął się dopiero Antoni Gaszyna. Odnowioną kalwarię przekazano oo. reformatom. Uroczyste nabożeństwo połączone z poświęceniem odprawiono 14 września 1764. Kroniki podają, że w czasie tej uroczystości udzieIono 3400 komunii. Rok później na odpuście w czasie Wielkiego Tygodnia zanotowano 40 tys. pielgrzymów. Jedna z najstarszych pielgrzymek przychodzi z parafii Wszystkich Świętych w Gliwicach.
Kalwaria zbudowana według wzoru Kalwarii Zebrzydowskiej, składa się z 3 kościołów i 37 kaplic. Droga Męki Pańskiej tworzy 28 stacji, a Dróżki Maryi składają się z 7 stacji bolesnych, 7 stacji pogrzebowych i 7 stacji chwalebnych.
Odtąd główne uroczystości religijne zazwyczaj wiązały się z obchodami kalwaryjskimi. Zasięg oddziaływania sanktuarium stale wzrastał. Do Ślązaków dołączyły pielgrzymki z Wielkopolski, Galicji, Królestwa Polskiego, Moraw i Czech. Obchody kalwaryjskie odprawiano osobno od 1861 dla narodowości polskiej i niemieckiej. W 1864 uroczyście obchodzony był jubileusz setnej rocznicy odnowienia i poświęcenia kalwarii, w którym wzięło udział 400 tys. pątników. Uroczystość tę uznano za największe polskie zgromadzenie na Śląsku w XIX w. W 1910 figura św. Anny została koronowana przez biskupa wrocławskiego Karola Augustyna. Sanktuarium odegrało dużą rolę w krzewieniu polskich tradycji narodowych wśród ludności Śląska.
W ostatnich latach ruch pielgrzymkowy do sanktuarium św. Anny kształtuje się w granicach 400-500 tys. osób rocznie. Najwięcej pątników przybyło tu na spotkanie z papieżem Janem Pawłem II, 21 czerwca 1983 (około miliona osób). Obecnie G.Ś.A. w związku z coraz liczniejszymi pielgrzymkami ludności z terenów niemieckich (w znacznym stopniu ludność rodzima, która wyemigrowała do Niemiec w okresie powojennym) wyraźnie przekształca się w ośrodek pątniczy o randze międzynarodowej.
Główne uroczystości religijne: Odpusty wielkie: św. Anny (niedziela przed lub po 26 lipca), Wniebowzięcie NMP z obchodami kalwaryjskimi (piątek, sobota, niedziela przed lub po 15 sierpnia). Aniołów Stróżów z obchodami kalwaryjskimi (od piątku do niedzieli w 2 tygodnie po odpuście Wniebowzięcia NMP), Podwyższenia Krzyża św. połączone z obchodami kalwaryjskimi (czwartek, piątek, sobota, niedziela przed lub po 14 września).
Odpusty małe z obchodami kalwaryjskimi: Wielki Piątek, uroczystość Matki Bożej Szkaplerznej (niedziela przed lub po 16 lipca), uroczystość św. Piotra z Alkantry (niedziela przed lub po 21 października).
Odpusty franciszkańskie: poniedziałek po Zesłaniu Ducha Świętego z obchodami kalwaryjskimi dla Franciszkańskiego Zakonu Świeckich (III Zakon), uroczystość Matki Bożej Anielskiej (Porcjunkula) (niedziela przed lub po 2 VIII sierpnia), uroczystość św. Franciszka (niedziela przed lub po 4 października).