Trasa Stasin – Wilkołaz

STASIN

4 km na wsch. od wsi – w granicach Lublina rez. przyrody „Stasin”, utworzony w 1981 r. na pow. 24,40 ha dla ochrony lasu liściastego z dużym udziałem brzozy czarnej (Betula obscura).

STRZESZKOWICE DUŻE

4 km na zach. Babin. Wieś na Równinie Bełżyckiej.
W l. 1555-65 we wsi istniała Rzeczpospolita Babińska – żartobliwy związek towarzyski symbolizujący państewko, którego celem było parodiowanie istniejących urzędów i instytucji. Związek założony przez Stanisława Pszonkę i Piotra Kaszowskiego w majątku Pszon-ki w Babinie. W zabawie uczestniczyli m.in. Mikołaj Rej, Jan Kochanowski, Andrzej Frycz Modrzewski, Mikołaj Firlej, Jan Łaski, Mikołaj Oleśnicki, Marcin Bielski i Bartosz Paprocki. Rzeczpospolitą Babińską przedstawił Jan Matejko w znanym obrazie z 1881 r. (przechowywanym w Muzeum Narodowym w Warszawie).

Dwór murowany z ok. 1907 r., w pobliżu murowany czworak, drewniany dom ogrodnika, częściowo murowana stodoła, murowany spichlerz z końca XIX w., rozbudowany o suszarnię chmielu w latach dwudziestych XX w., oraz murowany domek dla ptactwa wodnego z pocz. XX w. Obok dworku park z 2 poł. XVIII w., przekształcony na przeł. XIX i XX w., relikty założenia obronnego Z XVI w. w postaci wałów ziemnych i fos. Na cmentarzu zbiorowa mogiła partyzantów AK oddziału „Nerwy” Wojciecha Rokickiego poległych 7 kwietnia 1944 r. w Kolonii Pawlinie.

5 km na wsch. Krężnica Jara. Wieś nad rz. Nędznicą. Kościół paraf. św. Floriana, murowany, wzniesiony w l. 1884-1887, eklektyczny. W ołtarzu głównym obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XVII w. oraz rokokowe rzeźby dwóch aniołów. Dzwonnica murowana z pocz. XX w. Ogrodzenie z bramą i kapliczkami, muro-wano-żeliwne z pocz. XX w.

NIEDRZEWICA DUŻA

Wieś nad rz. Nędznicą, siedziba urzędu gminy. Murowany budynek dworca kolejowego z lat trzydziestych XX w.

8 km na wsch. Pszczela Wola. Wieś nad Bystrzycą. Znajduje się tu Technikum Pszczelarstwa – bodajże jedyna w Europie szkoła średnia kształcąca pszczelarzy. W pobliżu szkoły ekspozycja tradycyjnych uli i unikatowy, jeżeli chodzi o temat, pomnik pszczoły (w Kielcach znajduje się pomnik w kształcie plastra miodu z kilkoma pszczołami – wystawiony z okazji Światowego Kongresu Pszczelarzy Api Mondia 1987). Dwór z 1825 r. wzniesiony dla Franciszka Rohlanda (1779 lub 1780-1860) – obrońcy Modlina w 1813 r., późniejszego uczestnika wojny polsko-rosyjskiej 1831 r. (m.in. brał udział jako dowódca brygady w bitwie pod Olszynką Grochowską). Dwór otoczony jest parkiem.

12 km na pd. wsch. Piotrowice. Wieś nad Bystrzycą. Murowany dwór z 2 poi. XVIII w. wzniesiony dla Koźmianów, rozbudowany w końcu XIX w. Obok dworu 3 murowane oficyny gospodarcze z 2 poł. XIX w. Resztki parku z XIX w. We dworze znaczną część swego życia spędził po 1795 r. i tu zmarł Kajetan Koźmian (1771-1856) – poeta, krytyk literacki, publicysta, pamiętnikarz i reżyser. Stąd pochodzili Andrzej Edward Koźmian (1804-1864) – syn Kajetana, właściciel zgromadzonej w Piotrowicach bogatej biblioteki (sprzedanej w 1850 r. Branickim), działacz emigracyjny związany z Hotelem Lambert, oraz Stanisław Koźmian (1836-1922) – wnuk Kajetana, dyrektor teatru krakowskiego, reżyser i krytyk teatralny.

W odl. 9 km na pd. wsch. Strzyżewice. Wieś nad Bystrzycą, siedziba urzędu gminy. Murowany dwór z ok. 1880 r., rozbudowany w latach trzydziestych XX w. Murowane i drewniane budynki gospodarcze z końca XIX i pocz. XX w. Aleja lipowa.

NIEDRZEWICA KOŚCIELNA

Wieś nad rz. Nędznicą. Kościół paraf. św. Bartłomieja Apostoła, murowany wzniesiony w 1. 1797-1801, klasycystyczny. Obok murowana dzwonnica z przel. XVIII i XIX w. Zespół budynków gospodarczych podworskich, murowanych, z pocz. XX w.

SOBIESZCZANY

6 km na zach. Kłodnica Dolna. Wieś nad Chodelką. Drewniany kościół paraf. Najświętszego Serca Pana Jezusa z 1929 r. Murowany dwór z pocz. XIX w. z szeregiem zachowanych zabudowań: murowana oficyna dobudowana po 1914 r., murowana stajnia, murowana obora, murowana – ziemna piwnica – lodownia z lat trzydziestych XX w. i murowany lamus. W sąsiedztwie park krajobrazowy z pocz. XVIII w.

WILKOŁAZ PIERWSZY

Siedziba urzędu gminy Wilkołaz.

2 km na zach. Wilkołaz Drugi. We wsi kościół paraf. św. Jana Chrzciciela, murowany, jednonawowy, wzniesiony w l. 1648-53 z fundacji Jana Zamoyskiego, rozbudowany w l. 1912-19 (dobudowa kaplic). Wewnątrz chrzcielnica z piaskowca z 1 poł. XVII w. i barokowy krucyfiks z XVII/XVI11 w. W l. 1833-43 wikariuszem w tym kościele był ksiądz Piotr Ściegienny (1801-90), działacz patriotyczny, w l. 1844- 71 zesłaniec na Syberii.