CIESZYN – miasto na Pogórzu Śląskim. Sanktuarium Matki Boskiej Cieszyńskiej, kościół pw. Św. Marii Magdaleny, diecezja bielsko-żywiecka. Obraz Matki Bożej Cieszyńskiej prawdopodobnie pochodzi z końca XVII w. i jest kopią obrazu Salus Populi Romani (Matki Bożej Śnieżnej) wykonaną przez nieznanego artystę. Istnieją hipotezy, iż początkowo wizerunek ten znajdował się w klasztorze oo. Dominikanów w Cieszynie. O odbieranej od wieków czci świadczą liczne ofiarowywane przez wiernych wota. Po II wojnie światowej zapomniany obraz przebywał na plebanii. Odnowienie kultu nastąpiło dopiero w ostatnich latach, głównie dzięki inicjatywie obecnego proboszcza ks. Henryka Satławy. Potwierdzeniem odradzającego się kultu była z pewnością uroczysta koronacja wizerunku na prawie papieskim 7 października 1997. Od dwóch lat, każdego 16 dnia miesiąca, odbywa się czuwanie ku czci Matki Bożej Cieszyńskiej, a w każdą sobotę nabożeństwo dziękczynno-błagalne.
CIESZYN – od XVI w. po współczesność jest znaczącym centrum luteranizmu. Po przyjęciu nauki Lutra przez księcia Wacława II Adama (1528-1579) miasto przeszło na luteranizm. Kolejny książę, Adam Wacław, został katolikiem w 1610 i odtąd zaczął się okres prześladowań ewangelików zakończony dopiero z końcem XVIII w. edyktem Józefa II. Ważny etap uzyskiwania praw swobodnego sprawowania kultu wyznacza kres wojny północnej między Rosją a Szwecją, w wyniku której zawarto ugodę altransztadzką w 1707, do której dołączono tzw. reces egzekucyjny z 1709. Przewidywał on wybudowanie nieopodal Cieszyna ewangelickiego kościoła. Budowę kościoła Jezusowego na Wyższej Bramie, nazywanego „kościołem z łaski”, rozpoczęto już w 1710 i trwała ona długo. W 1723 ukończono nawy (do 1751 nie było wieży). Do końca XVIII w. była to jedyna parafia ewangelicka na Śląsku Cieszyńskim i jeden z nielicznych rejonów ówczesnej monarchii habsburskiej i Rzeczypospolitej, na których idee re-formacyjne na trwałe przyjęły niższe warstwy społeczne. Kościół Jezusowy w XIX w. stał się wzorcem innych świątyń ewangelickich na Śląsku, a Cieszyn stał się ważną ziemią pogranicza, przez którą przedostawały się do Polski różne idee religijne. Tu pojawiają się pierwsi polscy luteranie pietyści, tu narodził się pierwszy polski związek religijny należący do tradycji zielonoświątkowej, tędy „przybył” do Polski ruch braterski. Na przełomie XIX i XX w. ważną rolę w budzeniu świadomości narodowej odegrał żywioł ewangelicki. Do dziś ewangelicy na Śląsku Cieszyńskim stanowią ok. 33% ludności.