Dąbrowica. Wieś na Płaskowyżu Nałęczowskim (powiat lubelski). Siedziba rodu Firlejów herbu Lewart, którzy od 1409 r. pisali się Z Dąbrowicy. Do największego znaczenia doszli za czasów królowej Bony, o czym pisał Mikołaj Rej „Co się przy pańskich dworach dość zwyczajnie dzieje, tym co zdarła od drugich stroiła Firleje”. Pozostałości murowanego, manierystycznego pałacu Firlejów z pocz. XV w., przebudowanego w XVI w., rozbudowanego w l. 1610-30 przez Mikołaja Firleja, wojewodę sandomierskiego i starostę lubelskiego, zniszczonego na przeł. XVII i XVIII w., następnie w postępującej ruinie. Na pocz. XX w. na terenie ruin wzniesiony został dom z wykorzystaniem zachowanych murów. Około 1924 r. zbudowana część gospodarcza i kaplica. Kaplica w 1950 r. została zamieniona na kościół paraf. Narodzenia Najświętszej Marii Panny. W l. 1956-57 pierwotna budowla została częściowo zrekonstruowana (piwnice wieży i arkada pałacowa). Kolejnych rozbudów dokonano w l. 1980 i 1991.
UNISZOWICE
We wsi murowany dwór z 1848 r., przebudowany. Obok murowane budynki gospodarcze z XIX w. i pozostałości parku.
5 km na pd. zach. Motycz. We wsi do niedawna istniał kościół paraf. Najświętszej Marii Panny Królowej Anielskiej, drewniany, wzniesiony w końcu XVIII w. we wsi Zemborzyce, przeniesiony na obecne miejsce i przebudowany w l. 1913-22, rozbudowany w 1926 r. (dobudowa zakrystii). Po pożarze zastąpiony został murowaną świątynią. Obok drewniana dzwonnica Z 1921 r. i drewniana organistówka z 1930 r. Murowany dwór z przeł. XIX i XX w., wyremontowany w 1991 r. Obok budynki gospodarcze, murowane, wzniesione na pocz. XX w. Dwór otacza park z XIX w. Stąd pochodził i tu na cmentarzu paraf, pochowany jest kpt. Wacław Andrzej Rejmak (1917-45) pseud. „Ostoja” (Pociecha).
TOMASZOWICE
We wsi murowany dwór z ok. 1864 r., przebudowany gruntownie po 1960 r. W sąsiedztwie aleja lipowa z XVIII w.
ANTOPOL
We wsi murowany spichlerz z pocz. XX w. Obok park z XIX w.
5 km na pd. Wojciechów. Wieś, siedziba urzędu gminy.
Miejscowość znana z przeprowadzanych tu imprez plenerowych promujących kowalstwo artystyczne. Organizowane są one latem pod nazwą Ogólnopolskie Warsztaty Kowalskie.
Drewniany kościół z 1725 r. św. Teodora, o konstrukcji zrębowej, dach dwuspadowy, z sygnaturką. Drewniana dzwonnica Z 1 poł. XVIII w. W murze cmentarza kościelnego płyta nagrobna Stanisława Spinka z 1578 r. Wieża mieszkalna, zw. ariańską, pozostałość zespołu obronnego, murowana, wzniesiona w l. 1520-40, przebudowana w XVII i XIX w. Ma sklepione piwnice i cztery kondygnacje, na każdym po jednym pomieszczeniu. Na pierwszym piętrze sklepienia krzyżowo-żebrowe, ze służkami w kształcie ludzkich twarzy. Stefan Żeromski umieścił literacki opis wieży w „Nawracaniu Judasza”. W wieży ariańskiej Muzeum Kowalstwa, biblioteka i dom kultury. Mur ze strzelnicami z XVI w. oraz pozostałości wałów i fos z XVI w. Na cmentarzu paraf, murowana kaplica grobowa Swieżawskich z XIX w.